İnsanlar neden otomobil satın alır?
Toplumlardaki önemi düşünüldüğünde otomobilin antropolojik, politik, psikolojik ve ekonomik algılanış biçimleri vardır. Otomobile; statü, zenginlik ve gücün sembolü bağlamında baktığımızda antropolojik; özgürlüğün ve özelliğin sembolü bağlamında politik; farklı olmayı, genç görünmeyi ve kendine güveni sağlaması bakımından psikolojik; kullanımı ile rahat, hızlı ve konforlu bir yolculuk olanağı elde edilmesi ile de ekonomik algılanış biçiminde bakılabilir.
***
İnsanlar, birçok kriterin ve tecrübenin harmanlanması sonucu otomobil alma kararına varır. Kanaatimce bu kararda, psikolojik ihtiyaçlar ile pratik ve kullanıma dayalı ihtiyaçların dengelenmesi gerekir. Belirli bir markayı veya modeli satın almak için insanlar kendilerini duygusal olarak motive eder. Bu motivasyonu da bir reklamdan, televizyonda gördüğü heyecanlı bir sahneden veya firmaların tüketicileri etkilemek için oluşturdukları kampanyalardan alırlar. Firmaları sloganları ile ürün/reklam sloganlarına bir göz attığımızda; “Efsaneler asla ölmez”, “Otomobil tutkudur”, “Biz yapana kadar en iyisi bu”, ”Otomobil her zaman böyle keyif vermeli”, “Taze fikirler, üstün otomobiller”, “Farkı hisset”, “Seçtiğin yoldan git”, “Hayatı boynuzlarından yakala”, “Hayallerin gücü”, “Otomobil aşkına”, “Artısı büyük”, “Teknoloji ile bir adım önde”, “Beklentilerinizi değiştirin”, “Aklını harekete geçir”, “Düşün, hisset, sür”, “Yaşam tarzı”, “Küçük deyip geçme, zaten geçemezsin”, “Ancak yaşanır, anlatılmaz”, “Hayal gücü”, “Gücün zarafetle birleşimi”, “Gerçek bağlılık” ve “Önemli olan geleceği öngörmek değil, yapılabilir kılmaktır”… gibi.***
Bu tür ifadeler “farkındalık oluşturmak” için yazılıyor ya da kullanılıyor. Yani “markanın hatırda tutulmasını sağlamak” ve “markaya anlam yüklemek” o markanın diğer markalardan ayrı bir yerde ve farklı olduğunu insanlara kabul ettirmek…
Her eve lazım,
Sınıf atlayabilir miyim acaba,
Mahalle baskısı,
Yenisi ilk bende olmalı,
Keyiften değil, mecburiyetten,
Son sözü babam söyler,
İlla da jeep,
Kahramanımın peşindeyim,
İkinci evimiz gibi,
Gözümüz yenisinde,
Otomobil bizi ifade eder,
Onda var, bende de olsun,
Bu fırsat kaçmaz,
Benzemem hiç kimseye,
Hobilerimden vazgeçmem,
Son sözü hanım söyler,
Bana bir şey olmasın,
Dünyaya kaç kez geleceğiz,
gibi duyguların, ihtiyaçların ve ekonomik durumun sonucunda otomobil alma kararları ve tercihleri yapılmaktadır.
***
Bu ifadelerden otomobilin sadece performanstan, yol tutuştan, kullanımdan, yakıt tüketiminden, tasarımdan, malzeme kalitesinden, konfordan, ergonomiden, bagaj kapasitesinden, güvenlik donanımlarından, servis hizmetlerinden ve iç mekan özelliklerinden ibaret olmayan bir “hayat” olduğunu göstermektedir.
Kaynak:
Kemal Selçuk Öğüt, “Türkiye’de Otomobil Sahipliğini Modellenmesi”, 5. Ulaştırma Kongresi, İstanbul, sf. 141-150, 2001.
Alpay Sevim, “Otomobil almak tamamen duygusal”, Aksiyon, 14 Kasım 2011.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder